Faz-Nötr-Toprak Kavramları
Bir elektrik-elektronik mühendisi olarak ilk bilememiz gereken konuların başında gelir bu kavramları anlayabilmek. Aslında hepimizi biliyoruzdur ama mantığı tam oturtamamış olabiliriz. bizim bildiğimiz daha çok hocalarımızın da dediği gibi faz nötr al götür :) den ibaret. Şimdi ise bu işin mantığına bakalım biraz.
Bilindiği üzere elektrik 3 fazlı olarak üretilir santrallerimizden. Yani 3 faz derken 3 kablo demek istiyorum aslında. Bunun neden 3 faz üretildiğini de başka bir yazıda açıklamayı düşünüyorum. Şimdi elektrik 3 faz olarak santralde üretildi yani 3 kablo olarak daha sonra büyük elektrik direkleri sayesinde bu 3 kablo bir şehrin, bölgenin veyahutta büyük bir fabrikanın trafo merkezine gelir. Trafonun girişine üçgen olarak bağlanır çıkışı ise yıldız ile bağlanır. Çıkış neden yıldız bağlanıyor çünkü yıldızın merkezinden bir nötr elde edebilmek için. Nötr de burada elde ettikten elektriği de düşürdüğümüze göre artık dağıtım panolarına gidebiliriz. Yine direkler veyahutta yer altı tünelleri sayesinde 3 kabloya ek olarak birde Nötr kablosu ile dağıtım panolarına girebiliriz. Yani bir evin girişine geldik diyelim. Evin girişine 3 faz ile geldik ancak aydınlatmada vs de 3 fazın sadece bir tanesi kullanılır yani tek faz kullanılır birde nötr kullanılır. Peki neden 3 fazıda buraya getirdik çünkü asansör motoru kaleriför kompresörü falan hep 3 fazla çalışır. Ayrıca bunun bir sebebi daha var. Bu 3 faz gerektiren sistemler apartman da bulunmasa bile 3 faz kullanılır çünkü tek faz ile tüm apartmanı karşılamaya kalkarsak. Kabloların üzerinden geçecek akım daha çok olacağı için kablo kesitlerini vs arttırmamız gerekecek bunun için bizde ne yaparız 3 fazı eşit kullanırız. (örneğin ilk iki daire R, Diğer iki daire S, kalan daireler T fazı ile beslenerek). Bu arada bu bahsettiğimiz asansör motorları vb 3 faz ile çalışan motoralra nötr kablosu gerekmek. Çünkü bunlar 3 faz ile sistemi döndürür yani 3 fazın 2 si artı da iken diğeri negatifde olacağı için nötr kablosuna gerek kalmaz. Topraktan bahsedecek olursak Toprak hattı ise
, kurulu tesisin bahçesinde, tesisin kurulu gücü oranına göre toprak kazılarak galvaniz levha gömülür veya bakır çubuk çakılır. Bu toprağa gömülü metallerden alınan kablo tüm tesisin veya fabrikanın panolarına kadar gider. Panodan da topraklı prizlerin toprak ucuna veya fabrikadaki makinaların gövdesine bağlanır. Evlerde ise topraklı prizlerin toprak ucuna bağlanır.
Kısaca mantığını anlamışızdır umarım :) Ben anladım ;)
