Transistörler kullanım alanı itibariyle elektroniğe çağ atlatan bir buluştur. İkinci çağ atlatan buluş ise içinde yüzlerce transistörleri barındıran microchiplerdir. Transistörler, devrelerde yükselteç ve anahtarlama işlemlerin de kullanılır hemen hemen transistörün kullanılmadığı devre yoktur bunun içindir ki elektroniğin en önemli yarı iletken devre elemanıdır. Transistörler girişine uygulanan sinyali yükselterek gerilim ve akım kazancı sağlayan devre malzemesidir.
Transistörün Çalışması
Transistörlerin 3 ayrı çalışma bölgesi vardır bunlar; kesim doyum ve aktif bölgedir. Anahtarlama olarak kullanılacak transistörler kesim ve doyum bölgesinde çalıştırılır. Yükselteç olarak çalıştırılacak transistörler aktif bölgede çalıştırılır ve Transistörün doğru çalışabilmesi için ya da iletime geçebilmesi için doğru yönde (polarlanması) gerilim uygulanması gerekir.
- Transistörün anahtar olarak kullanılması
Transistörün anahtar olarak kullanılabilmesi için yukarıdada söylediğim gibi kesim ve doyum bölgesinde çalıştırılması lazım. Transistörün iletken olabilmesi için npn bir transistörün beyzine 0,6 volt pnp bir transistörün beyzine ise -0.6 volt bir sinyal uygulanmalıdır ki emitör kollektör arası iletime geçebilsin ve transistörümüzü anahtarlama olarak kullanabilelim.
Şimdi bir arkadaşımızın yaptığı örnek bir devre ile daha iyi anlyacaksınız;
Bu devrede anahtara basıldığında transistör iletime geçer çünkü beyzine 0,6 volt gerilim uyguanır ve led yanar butondan elimizi çektiğimizde led söner. Buradaki 330 ohm ve 4.7k diren ilk yazımdaki gibi hesaplanmıştır. Dirençleri kullanmadaki amaç uçlara istediğimiz voltajı verebilmektir.
-Transistörün yükselteç olarak kullanıması
Transistörün yükselteç olarak kullanılması için 3 işleme bakılır bunlar;
1-) Akım Kazancı
2-) Gerilim Kazancı
3-) Güç Kazancı
Burada kazançtan anlatılmak istenen girişteki akımın, gerilimin, gücün çıkışta daha yüksek bir şekilde elde edilmesidir. Transistörelr ac ve dc de yükselteç olarak kullanılabilirler Bunun için ayrı ayrı çalışma prensipleri incelenir. Transistör yükselteç olarak 3 bağlantı şeklinde kullanılır bunlar;
1-) Ortak emitör
2-) Ortak beyz
3-) Ortak kollektör
Bunların sayısal anlatımına burda değinmiyeceğim çok uzun fakat bunun için beğendiğim bir kaynak olan megepin pdf sine bakabilirsiniz.
0 yorum:
Yorum Gönder