Elektrik makinalarının girişlerine elektrik enerjisi uygulandığı zaman çıkışta mekanik enerji elde ediliyor ise bu sistemleri motor çalışma olarak biliyoruz.
Elektrik makinası olan doğru akım motorlarının da girişine doğru akım uygulandığında çıkışında mekanik enerji elde edilir yani döndürme momenti oluşur.Doğru akım; yönü ve büyüklüğü sabit olan akım türüdür. Pil, akü gibi kaynaklardan elde edildiği gibi alternatif akım kaynaklarının doğrultulması ile de elde edilir.
1. DC Motor Çalışma Prensibi
İletkene doğru akım uygulandığı zaman iletkende sabit bir manyetik alan oluşur.N ve S kutuplarında oluşan sabit manyetik alan etki alanın içerisindeki iletken cisimlere veya farklı manyetik alanlara sabit mıknatısın gösterdiği etkiyi gösteriri.Yani iletken cisimleri kendine çeker, aynı kutuplu manyetik alanları iter ve farklı kutuplu manyetik alanları ise birbirine çeker.N kutbundan S kutbuna oluşan bu kuvveti manyetik akı olarak adlandırırız.DC motorlar statorda oluşan sabit manyetik alanın, rotorda oluşan sabit manyetik alanı itmesi ve çekmesi prensibine göre çalışır.
- DC motorların yol alma momentleri yüksektir ve devir sayıları geniş bir saha boyunca ayarlanabilir.
- Dönüş yönü değiştirilmek istenirse rotora uygulanan gerilimin polaritesi değiştirilir.+ ve - uçları ters bağlanır.
- Motor devrini değiştirmek için ise rotorun akımını azaltıp artırmak yeterli olacaktır.
- DC motorları çalıştırmak için, DC motor sürücüleri ve motor sürücü kartları kullanılır.Dc motorun özelliklerine göre DC sürücüler yapılır.
2. DC Motor Çeşitleri
Fırçasız DC motorlar;
- Şönt Motor
- Seri Motor
- Kompunt Motor
- Sabit mıknatıslı motor
- Elektromıknatıslı motor
3. DC Motorların Kullanım Alanı
Günümüzdeki Elektrik-Elektronikteki gelişmelere paralel olarak tork motorların kullanım alanı artmıştır.Büro aletleri, fotokopi makinaları, fan ve üfleyiciler, tarayıcılar, elektrikli ev aletleri gibi geniş bir kullanım alanına sahiptir.Ayrıca büyük iş makinelerinde ve havalandırma sistemlerinde, optik tarayıcılarda ve tıp aletlerinde kullanılır.Yanlız son dönemlerde DC motor bakım gerektirdiğinden yerini ac sistemlere bırakmıştır.DC motorlar özellikle tork kontrol sistemlerinde oldukça başarılıdırlar.